Van de hulp-Sint Roelant
De Sint vertelde aan ieder die het wilde,
Hoe graag hij langskomt bij het Gilde.
Fijne mensen, die molens draaien,
Maar daarvoor moet het dan wél waaien!
Sint en zijn Pieten kunnen heel veel,
Maar niet het malen van hun meel.
Vele kilo’s gaan erdoor,
Voor pepernoten enzodoor.
Dus mulders hebben een status-speciaal
Bij Sint en zijn Pieten, echt allemaal!
Zij wensen dus alle mulders vanuit hun hart
Een fijne maand en een mooie start!
Cadeau voor opleider Jannes Tigelaar
In de Gildenieuwsbrief ook aandacht voor Jannes Tigelaar, die van het Gilde een cadeau ontving omdat hij 45 jaar molenaar is en al meer dan 50 molenaars opgeleid heeft. Meer is te lezen in het nieuwsbericht,
GVM Drenthe is op zoek naar twee nieuwe bestuursleden
De afdeling Drenthe ondersteunt het werk van het landelijk Gilde, door praktische uitvoering van de opleiding. Het bestuur in Drenthe zorgt ervoor dat de opleiding goed verloopt en dat er twee keer per jaar een contactavond wordt georganiseerd, een informatieve en gezellige avond voor Gildeleden. Als bestuur vergaderen we vier keer per jaar op een avond. De lopende zaken worden meestal per mail met elkaar besproken en afgehandeld. Recent heeft Wesley aangegeven te willen stoppen. Omdat we dan nog met drie bestuurders zijn, willen we graag in contact komen met mensen die het leuk vinden om het bestuur te komen versterken. Lijkt het je iets om je hiervoor in te zetten, dan horen we graag van je.
Neem hiervoor contact op met onze voorzitter, Roelant van Eijk, per mail of via telefoon 06-51359677. Hij kan je meer vertellen over deelname in het bestuur.
Rondje instructeurs in Drenthe
Vandaag, 26 november, zijn we bij Kees Vanger op de molen De Vlijt in Meppel. Kees is molenaar en instructeur voor het Gilde in Drenthe en een van de initiatiefnemers om molen de Vlijt maalvaardig te maken.
De molen De Vlijt wordt geheel herbouwd als mosterdmolen. Vroeger heeft hier altijd een mosterdmolen gestaan. Wat zou het leuk zijn als die weer in ere hersteld kan worden. Deze droom gaat werkelijkheid worden als het aan Kees ligt. “Er zijn nog wel wat hobbels te nemen, maar we komen eruit”, zegt hij.
Kees is altijd een groot voorstander geweest van echt malen met de molen. Hij zegt dan ook blij te zijn dat bijna alle molens in de omgeving van Meppel functionerende molens zijn waar een product wordt gemalen. Alleen ‘voor de prins draaien’ vindt hij niet leuk. Dan zoekt hij al snel een klusje om aan te pakken op de molen.
“Op mijn 19e ben ik begonnen in Friesland op een poldermolen. Hier heb ik vijf jaar gemalen. Op het laatst met een groep van vijf enthousiastelingen. Mijn leermeesters waren nog echte beroepsmolenaars, Van Tilburg uit Dokkum en Sierkstra uit Marrum. Van Tilburg zei tegen mij dat ik het molenaarsvak moest doorgeven en dat heb ik altijd in mijn hoofd gehouden.
In onze regio hebben we bijna geen uitvallers onder de molenaars in opleiding. Als je ze eenmaal te pakken hebt, zijn ze verkocht. Ik geef samen met Meint Noordhoek al zo’n 15 jaar theorieavonden. Meint deed het aanvankelijk in zijn eentje. Toen Meint een keer niet kon, moest ik het van hem overnemen. Meint maakte toen nog gebruik van flipovers, die op zo’n avond helemaal vol werden getekend. Maar toen ik een keer de theorieavond van Meint moest overnemen, schrok ik want ik kon niet goed tekenen. Digitaal vond ik veel interessanter, PowerPoint-presentaties en filmpjes maken. Er was toen ook het ‘molenaarsprikbord’, een online forum waar bijna alle molenaars aan meededen en waar je van alles kon vragen. Zo heb ik heel veel fotomateriaal bij elkaar verzameld waarmee ik digitale presentaties ging maken. En dat werkte prima, juist ook voor de theorieavonden. Eerst op cd’s en later via andere kanalen zoals YouTube om de presentaties te laten zien.
De lesboeken van het Gilde staan boordevol goede informatie over alle aspecten van molens. Maar het zijn wel twee pillen waar je als beginnend molenaar van kan schrikken. Moet ik dat allemaal weten….? Dan haken er ook beginnende molenaars af. En dat wil je niet. We moeten er juist voor zorgen dat er nieuwe molenaars bij komen, ouderen maar ook jongeren. Nu, in deze coronatijd, liggen de theorieavonden stil. Dat is jammer, maar er komen vast betere tijden en dan gaan we hier zeker weer mee door. Het zijn trouwens niet enkel leerlingen die dan komen, maar ook gediplomeerde molenaars die deze avonden bezoeken. Het is ook heel gezellig om zo met elkaar over je hobby te kunnen bomen.
Het is ook heel leuk om met jongere kinderen op een molen mosterd te maken met een vijzel en dan een junior mosterdmakersdiploma te kunnen uitreiken. Voor kinderen, begeleiders en molenaars zijn dit bijzondere middagen.
Ik ben een voorstander van een opleiding voor een lokale molenaar. Want ik merk dat de meeste molenaars alleen maar in de molen willen draaien waar ze vlakbij wonen. Dus dan kan je de opleiding daar ook beter op afstemmen door bijvoorbeeld alleen een poldermolen of een korenmolen te bestuderen, met meer aandacht dan nu voor de maalfunctie”.
Fred geeft aan dat het landelijk Gilde hier nu mee bezig is. Ze onderzoeken de mogelijkheid om, naast de uitgebreide opleiding, ook een opleiding aan te bieden die gericht is op één soort molen. Kees zegt dat het wel moeilijk is om alle neuzen binnen het Gilde een kant uit te krijgen en er dan voor te gaan. Want in het westen van het land zien ze het probleem niet, omdat daar voldoende molenaars zijn.
“Door mijn werk als leraar in het basisonderwijs kwam ik in Meppel te wonen en moest ik helaas afscheid nemen van de imposante poldermolen met de mooie naam ‘De grutte Marrumer’.
Na mijn beginperiode als poldermolenaar in Friesland ben ik naar molenaar Hans Valkenhoff in Hoogeveen gegaan om kennis te maken met het malen van graan i.p.v. water. Hierna bijna anderhalf jaar molenaar Erwin de Jonge van de Wieker Meule geholpen. Daarna kwam de splinternieuwe molen De Weert in Meppel in beeld. Omdat ik opgeleid was als poldermolenaar was het wel even omschakelen van een poldermolen naar een korenmolen, maar al doende leer je de korenmolen wel kennen.
In 1977 of 1978 ben ik geslaagd als molenaar. Toen bestonden de Gildeboeken zoals wij die nu kennen, nog niet. Er was toen één blauwe map en meerdere stencils met theoretische informatie.
Ik heb nu heel recent een filmpje gemaakt over de paltrokmolens met een schitterende animatie van Jan Louwers, die ik in dit filmpje mocht gebruiken. Heel mooie en gedetailleerde informatie. Jan Louwers is een soort tweede Anton Sipman.
Voordat de paltrok bestond werden de balken handmatig gezaagd met een boven- en een onderzager. Dat was een heel tijdrovende klus in die tijd. De onderzagers stonden altijd in het stof en werden daardoor vaak vroeg blind. Ook de mensen die werkten in een oliemolen met stampers en heien kregen problemen. Zij werden vroeg doof, omdat ze zonder gehoorbescherming werkten. Daar komt dan ook het begrip ‘oliedom’ vandaan. Dat vind ik wel mooi, dat veel spreekwoorden naar die tijd terug te voeren zijn.”
Wat zou je willen meegeven aan de instructeurs van de nieuwe generatie?
“Blijf enthousiast, maak vooral gebruik van de technische middelen die er nu zijn om het leren gemakkelijker te maken, digitale excursies zijn goed bereikbaar. En niet alleen leren om voor de prins te draaien, maar ook juist de functie van een molen gebruiken. Anderen motiveren om verder te kijken.
In deze regio zijn er 3 jongeren van de leeftijd 16-20 jaar in opleiding. Dat is leuk en stimuleert ons, oudere molenaars, ook weer. Het ambacht levend houden.
Als deze molen waar we nu zijn, gereed is, ik hoop op eind 2023, dan staat hier iets prachtigs. Financieel staan we er goed voor om dit mosterdproject tot een goed einde te brengen”.
We komen graag terug als deze molen De Vlijt weer volledig in gebruik kan worden genomen. Bedankt Kees, voor je openhartige gesprek met ons.
Bekijk ook de nieuwste film van Kees Vanger over de paltrokmolen.
Gezocht: molenaarsleerlingen!
Hoe kunnen we jongeren interesseren om ook (vrijwillig) molenaar te worden? Heb je hier ideeën voor, dan horen we het graag. Je kunt contact opnemen met Roelant van Eijk.
Onderhoud Paiser Meul
De Paiser Meul is nu buiten gebruik wegens groot onderhoud aan de kleppen. De molenaars verwachten begin volgend jaar weer met de molen te kunnen draaien. Voor de molenmaker een mooie winterklus voor in de werkplaats.
Oproep aan molenaars
Heeft u, of heb je een bericht of foto en wil je dit delen in een volgende nieuwsbrief, mail dit dan naar Fred Bloemendaal.